Zatwardzenie u dziecka może stanowić poważny problem. Jednak zatwardzenie u dziecka nie zawsze oznacza, że problem jest związany z zaparciem. Warto więc poznać dokładną przyczynę zatwardzenia u dziecka, gdy dziecko nie chce lub nie może się wypróżnić. Zobacz film: "#dziejesienazywo: Dlaczego tak trudno postawić na zdrową przekąskę?" spis treści 1. Zatwardzenie u dziecka - objawy 2. Zatwardzenie u dziecka - leczenie 3. Zatwardzenie u dzieci - domowe sposoby 4. Zatwardzenie u dziecka - przyczyny rozwiń 1. Zatwardzenie u dziecka - objawy Zatwardzenie u dziecka nie powinno być lekceważone. Zawsze należy zwracać uwagę na to, czy dziecko oddaje stolec i czy nie ma zatwardzenia. Z zatwardzeniem u dziecka mamy do czynienia, gdy stolec pojawia się rzadziej niż raz na 3 dni. W czasie zatwardzenia u dziecka jego stolec jest też twardy i może mieć bardzo ciemną barwę. Warto jednak pamiętać, że częstotliwość wypróżnień zależy w dużej mierze od wieku dziecka. Objawami zatwardzenia u dziecka: są dwukrotnie rzadsze wypróżnienia niż normalnie; jest sytuacja, gdy dziecku, które załatwia się już samo na nocnik, zdarzy się nietrzymanie stolca; można zauważyć bolesne stolce u dziecka; gdy oddaje bardzo twardy stolec; jest stolec o dużej średnicy; pojawia się tzw. retencja kału. Zjawisko to polega na tym, że odbyt dziecka jest wypełniony resztkami kału do tego stopnia, że mogą on być nawet wyczuwalne w badaniu palpacyjnym brzucha. O zatwardzeniu u dziecka należy mówić, gdy występują przynajmniej dwa z wyżej wymienionych objawów. 2. Zatwardzenie u dziecka - leczenie Zatwardzenie u dziecka powinno zostać skonsultowane z lekarzem, jeżeli problem ten utrzymuje się dłuższy czas lub się nasila. Pediatra powinien sprawdzić, czy przyczyną zatwardzenia u dziecka nie są jakieś stany chorobowe i rozpocząć leczenie. Niezależnie od przyczyn zatwardzenia u dziecka należy mechanicznie pomóc dziecku usunąć zalegający kał. Do niedawna stosowano czopki, które powodowały niestety bolesne i natychmiastowe wypróżnienie, ponieważ stolec był nadal twardy. Dziś pediatrzy proponują wlewki do odbytu np. z soli fizjologicznej, które zmiękczają stolec. Następnie leczenie zatwardzenia u dzieci opiera się na utrzymaniu wypróżnień za pomocą syropów, które zmieniają konsystencję stolca i ułatwiają wypróżnienia. Inną grupą leków na zatwardzenie u dzieci są leki o działaniu poślizgowym, które pomagają wydalić stolec. 3. Zatwardzenie u dzieci - domowe sposoby Zatwardzenie u dzieci najłatwiej zlikwidować dużo pijąc. Gdy pojawia się zatwardzenie u dzieci, należy pamiętać, aby dziecko codziennie wypiło szklankę soku owocowego lub jarzynowego. Dieta dziecka z zatwardzeniem powinna zawierać dużo surowych owoców i warzyw. Należy jednak pamiętać, aby dziecko unikało bananów oraz gotowanej marchewki i pieczonych jabłek, które nasilają zaparcia. Najważniejsze, aby dieta na zatwardzenie u dzieci była bogata w błonnik. Wprowadź dziecku pełnoziarniste pieczywo i makarony, czy płatki zbóż. W czasie zatwardzenia u dzieci nie warto natomiast dawać im słodyczy, białego ryżu oraz produktów z białej mąki. 4. Zatwardzenie u dziecka - przyczyny Zatwardzenie u dziecka najczęściej to wynik złej diety. Jedynie mały odsetek przypadków zatwardzenia u dzieci to wynik choroby. Zdarza się natomiast, że dziecko świadomie nie chce się załatwić, bo unika wypróżnień na nocnik. Nie należy również pośpieszać dziecka w czasie wizyt w łazience, ponieważ stolec może zacząć zalegać w odbytnicy. Na zatwardzenie u dzieci wpływają również zmiany w trybie życia, jak np. szkoła, przeprowadzka, czy podróż. Za zatwardzenia u dziecka mogą również odpowiadać zbyt duże dawki witaminy D oraz określone choroby i wady w układach mięśniowym i nerwowym. polecamy
Dzien dobry. Zmienilam mojemu 4 miesiecznemu synkowi mleko. Dostawal wczesniej mleko dla glodnych dzieci i teraz tez ma takie tylko innej firmy. Przyjal je dobrze. Martwia mnie tylko bardzo czeste male kupki. Potrafi ich byc nawet do 10 na dobe i sa malutkie. Konsystencja jest ok kupka zolta z bialymi grudkami czasami mala ilosc sluzu.
Gorączka u dzieci, szczególnie tych młodszych, pojawia się dość często. Związane to jest z jeszcze nie w pełni wykształconym układem termoregulacji i dużą podatnością na różne czynniki, takie jak płacz, stres czy nawet sen. O czym może świadczyć wysoka gorączka u dziecka? Jak sobie radzić, kiedy pojawi się nagła gorączka u dziecka? Gorączka u dziecka Warto pamiętać, że temperatura u dziecka, które nie ukończyło jeszcze roku, może być o blisko stopień wyższa, niż dorosłego człowieka i nie jest to objaw chorobowy. Dlatego przekroczenie 37 stopni u niemowlaka nie powinno wzbudzać wielkiego niepokoju, a jedynie być przyczyną wzmożonej obserwacji malucha. Prawidłowa temperatura u dziecka do 2 roku życia to 36,6-37,5 stopni. “Wysoka gorączka” to termin zarezerwowany dla temperatury powyżej 38,5 stopnia. Stan podgorączkowy u dziecka Stanem podgorączkowym nazywamy stan, w którym temperatura organizmu jest podniesiona, ale jeszcze nie pojawia się gorączka. Podwyższona temperatura u niemowląt to przedział między 37,5 a 38 stopniami. U osób dorosłych, teoretycznie stan podgorączkowy zaczyna się od 37 stopni, ale warto pamiętać, że temperatura organizmu ludzkiego potrafi naturalnie się zmieniać w ciągu doby, a w przypadku kobiet, także na przestrzeni miesiąca. Skacząca temperatura u dziecka nie zawsze jest objawem chorobowym. Jeśli obserwujemy zmiany temperatury u malucha, należy przede wszystkim dokładnie zmierzyć, jak duże są to skoki. Przy niewielkich, półstopniowych zmianach temperatury w obrębie 36,6-37 najczęściej nie ma się czym martwić. Niemowlęta i dzieci do drugiego roku życia mogą osiągać temperaturę ciała powyżej 37 stopni w czasie snu lub tuż po nim, po płaczu czy chociażby doświadczając stresu (np. w trakcie wizyty lekarskiej). Natomiast utrzymująca się temperatura 37 stopni, bez fluktuacji w dół (albo jedynie z czasowymi skokami w górę) powinna nas skłonić do wizyty u pediatry. Co prawda, według najnowszych definicji nie jest to stan podgorączkowy u małych dzieci, jednak należy pamiętać, że fizjologiczna temperatura organizmu ludzkiego to 36,6 stopnia. Stała temperatura w wyższych zakresach jest wskazaniem do przeprowadzenia podstawowych badań. Mierzenie temperatury – jak najlepiej mierzyć temperaturę u dzieci? Długo utrzymująca się gorączka u dziecka jest zawsze bezwzględnym wskazaniem do wizyty u lekarza. Jednak aby mieć pewność, o jakim przedziale temperaturowym mówimy, koniecznym jest jego zmierzenie. Dzieci poniżej 2 roku życia – pediatrzy zalecają mierzenie temperatury u najmłodszych w odbycie. W tym celu należy ułożyć malucha na plecach i podnieść jego nogi, aby rozluźnić mięśnie zwieraczy. Termometr, najlepiej delikatnie ogrzany uprzednio w dłoni i posmarowany oliwką do pielęgnacji, wsunąć w odbyt na głębokość ok. 1,5 cm. Zależnie od zaleceń producenta, termometr powinien podać prawidłową temperaturę po 1 lub 2 minutach. Prawidłowe wartości dla tej metody to 36,6-38 stopni. Dzieci w przedziale wiekowym 1 – 5 lat – mierzenie temperatury w uchu to dobra metoda, należy jednak zadbać o dobrej jakości termometr. Najlepiej, aby był wyposażony w zdejmowaną końcówkę, którą po pomiarze można ściągnąć i umyć, a w trakcie pomiaru zapobiega ona wsadzeniu termometru zbyt głęboko. Błona bębenkowa, której temperaturę taki termometr mierzy, ma tę samą ciepłotę, co ośrodek termoregulacji umiejscowiony w mózgu. Dlatego jest to bardzo dokładny sposób na poznanie temperatury dziecka, pod warunkiem, że zmierzymy ją w dobrym miejscu. Prawidłowe wartości dla tej metody to 35,8-38,0. Specjaliści proponują, by zmierzyć temperaturę w uchu kilkakrotnie i za pewną przyjąć najwyższą wartość. Dzieci powyżej 5 roku życia – starszym dzieciom (i dorosłym) najlepiej mierzyć temperaturę w ustach. Tutaj koniecznie należy mieć na uwadze to, że wypite wcześniej płyny, np. herbata, ale też zimna woda, mogą wpłynąć na jakość odczytu. Dlatego przed mierzeniem temperatury najlepiej przez 10 minut nie przyjmować żadnych płynów. Prawidłowe wartości dla tej metody to 35,5-37,7. W Polsce niegdyś najpopularniejszą metodą było mierzenie temperatury pod pachą. Z pewnością większość rodziców miała w ten sposób mierzoną temperaturę w dzieciństwie i być może część z nich robi tak nadal. Tymczasem należy wiedzieć, że pomiar przeprowadzony w ten sposób najgorzej odzwierciedla faktyczną temperaturę ciała. Mimo to, może być stosowany jako metoda sprawdzająca ogólny stan. Pamiętajmy, że termometr musi przylegać do skóry, która powinna być sucha. Jakie termometry mamy do wyboru? termometr klasyczny – rtęciowe termometry, które były obecne w każdym domu jeszcze dekadę temu, zostały wycofane z obrotu ze względu na duże niebezpieczeństwo związane z możliwością wchłonięcia rtęci po rozbiciu termometru. Nowsze, bezpieczniejsze wersje mają plastikową obudowę, wewnątrz której temperaturę wskazuje odpowiednia, nietoksyczna substancja. Niestety według wielu osób nie są zbyt dokładne. termometr elektroniczny – zasada dokonywania pomiaru takim termometrem jest taka sama, jak w klasycznym, jednak jego czujnik zasilany jest baterią. Ceny termometrów elektronicznych zaczynają się już od 10 złotych, jednak warto wydać trochę więcej na termometr, który posiada gwarancję dokładnych pomiarów. To obecnie najdokładniejszy przyrząd do mierzenia temperatury. termometr bezdotykowy – popularna odmiana termometrów elektronicznych służy do szybkiego pomiaru bez potrzeby umieszczania przyrządu w uchu, odbycie czy ustach. Podobnie jak w przypadku pomiaru “pod pachą”, jest to raczej dobry sposób do orientacyjnego mierzenia temperatury, ale nie do prowadzenia wymiernych badań. Objawy gorączki u dzieci Młodzi rodzice często bywają przewrażliwieni na punkcie różnych zjawisk fizjologicznych związanych z dziećmi. Nic dziwnego – wiele objawów może być mylących, niepokojących, budzących zdziwienie. Lekko podniesiona temperatura nie powinna być powodem do paniki, podobnie jak jednodniowa gorączka u dziecka. Jeśli nie towarzyszą jej inne objawy, takie jak katar, bóle brzucha, biegunka czy wysypka, najprawdopodobniej jest objawem przegrzania, nadmiaru emocji czy wahań hormonalnych, które dla niemowląt są bardzo typowe. Do lekarza należy się udać, jeśli gorączka u dziecka bez innych objawów utrzymuje się ponad dobę. Może to świadczyć o toczącym się stanie zapalnym któregoś z narządów wewnętrznych, co na początku może nie dawać żadnych innych objawów. Objawy gorączki – jak je rozpoznać? niepokój, rozdrażnienie; nadmierne pocenie się; czerwone wypieki na policzkach (rumień niemowlęcy/dziecięcy); tzw. szkliste oczy; osowiałość, spowolniona reakcja na bodźce; płaczliwość lub przeciwnie – nietypowa senność; brak apetytu; wyraźnie podniesiona temperatura ciała, ze szczególnym uwzględnieniem czoła, którą można stwierdzić samym dotykiem. Większość rodziców z czasem nabiera wprawy i skutecznie potrafią stwierdzić, czy ich pociecha ma podniesioną temperaturę. Trzeba wiedzieć, czym grozi gorączka u dziecka. Tym samym, co u dorosłego: przegrzaniem narządów wewnętrznych, w skrajnych przypadkach – uszkodzeniem funkcji nerek, a nawet układu nerwowego, drgawkami, utratą przytomności. Pamiętajmy jednak o zachowaniu zdrowego rozsądku – aby doprowadzić do takiego stanu, gorączka musiałaby się utrzymywać bardzo długo bez opadania. Jeśli obserwujemy swoje dziecko i odpowiednio reagujemy, ryzyko takich komplikacji jest znikome. Przyczyny gorączki u dziecka Najczęstsze powody występowania gorączki u dziecka, to: trzydniówka – choroba wirusowa rozprzestrzeniana drogą kropelkową. Jak sama nazwa wskazuje, trwa przeważnie trzy dni i charakteryzuje się wysoką gorączką (do 40 stopni), drobną wysypką i bardzo złym samopoczuciem. Najczęściej nie powoduje komplikacji i wymaga jedynie leczenia objawowego rotawirusy powodują biegunkę i wymioty, którym często towarzyszy wysoka gorączka. Ważne w leczeniu jest dbanie o odpowiednią podaż płynów zapalenie ucha najczęściej powstaje w wyniku zakażenia wirusowego lub bakteryjnego, a także jako konsekwencja ostrego przeziębienia. Charakteryzuje się wysoką gorączką i dużą bolesnością przeziębienie podobnie jak w przypadku dorosłych, katarowi i bólowi gardła może towarzyszyć podwyższona temperatura ciała meningokoki i pneumokoki – zakażenie niektórymi szczepami tych dwóch rodzajów bakterii może być bardzo groźne. Przeważnie wywołują bardzo wysoką gorączkę, która bezwzględnie powinna być jak najszybciej diagnozowana celem wykluczenia zakażenia lub podjęcia odpowiedniego i szybkiego leczenia ząbkowanie to bardzo częsty powód podniesionej temperatury u niemowląt, jednak najczęściej nie wymaga jej zbijania Jak zbić gorączkę? Młodzi rodzice często nie wiedzą, jak zbić gorączkę u dziecka. Najlepiej zawczasu porozmawiać ze swoim pediatrą i spytać, co na gorączkę zaleca swoim małym pacjentom. Dwa środki, które są uznawane za bezpieczne, to paracetamol i ibuprofen. W ściśle określonych dawkach mogą być podawane nawet niemowlętom. Czopki na gorączkę dla dzieci i syropy zawsze zawierają jeden z tych związków. Nigdy nie należy podawać aspiryny dzieciom poniżej 12 roku życia. Po jakim czasie spada gorączka po podaniu leków przeciwgorączkowych? Większość leków zarówno na bazie paracetamolu, jak i ibuprofenu, zaczyna działać po około 30 minutach od podania. Na pełne działanie leku trzeba poczekać 1-1,5 godziny. Domowe sposoby na zbicie gorączki u dziecka obejmują chłodne okłady na czoło, kąpiele w chłodniejszej o 2 stopnie od temperatury ciała wodzie i podawanie dużej ilości płynów celem wzmożenia pocenia. Należy jednak pamiętać, aby nie doprowadzić do nadmiernego wychłodzenia organizmu i przeziębienia. Drgawki gorączkowe Drgawki gorączkowe u dzieci mogą pojawić się, gdy temperatura przekroczy 39 stopni. Najczęściej dotykają dzieci między 6 miesiącem a 5 rokiem życia, których układ nerwowy jeszcze nie jest w pełni odporny na różne czynniki. Drgawki najczęściej nie są powodem do wielkiego niepokoju, chociaż mogą wyglądać groźnie. Drgawki gorączkowe proste trwają kilka sekund, najdłużej kwadrans i nigdy nie powtarzają się w trakcie tej samej choroby. Towarzyszyć im może omdlenie, krótki bezdech, tężenie całego ciała, ślinotok. Drgawki gorączkowe złożone zdarzają się znacznie rzadziej. Powtarzają się co kilkanaście godzin i nie obejmują całego ciała, ale np. jedną z kończyn. Są łagodniejsze w przebiegu, ale też w ich przypadku występuje wzmożone ryzyko zdiagnozowania padaczki u dziecka. Drgawki tego typu są zawsze wskazaniem do dalszej diagnostyki. Postępowanie w trakcie drgawek Ułóż dziecko na miękkim podłożu; Usuń z jego ust resztki jedzenia, smoczek; Postaraj się położyć dziecko na boku, a jeśli nie jest to możliwe – odwróć na bok główkę; Jeśli drgawki nie ustępują do 5 minut i jest to pierwszy raz, kiedy się pojawiły – wezwij pogotowie W postępowaniu z drgawkami bardzo ważne jest, aby nie panikować. Same drgawki nie stanowią ryzyka dla zdrowia dziecka. Ponadto, nie należy stosować żadnych leków i unieruchamiać dziecko przy pomocy siły. Kiedy do lekarza? Jeśli gorączka jest wyższa niż 39 stopni i utrzymuje się ponad dobę, towarzyszą jej powtarzające się drgawki lub inne niepokojące objawy – koniecznym jest udanie się do lekarza, a w skrajnych przypadkach wprost na pogotowie. Czy kąpać dziecko z gorączką? Wielu rodziców zastanawia się, czy można kąpać dziecko z gorączką. Prawidłowa higiena dzieci w trakcie choroby jest tak samo ważna, jak codzienna. Dodatkowo kąpiel w temperaturze wody niższej o 1-2 stopnie od temperatury ciała może pomóc w obniżeniu gorączki. Co więcej kąpiel wycisza i przynosi ulgę, kiedy gorączka u dziecka nie ustępuje od paru godzin.Gorączka u 7-miesięcznego dziecka – odpowiada Lek. Izabela Ławnicka Wysoka gorączka i bóle brzucha u 4-latka – odpowiada Lek. Aleksandra Witkowska Grypa żołądkowa i wynik badania krwi – odpowiada Lek. Katarzyna SzymczakO lambliozie i innych chorobach pasożytniczych rozmawiamy z Danutą Gruszowską, lekarzem medycyny rodzinnej i pediatrą* Ewa Kozakiewicz: Czy dzieci bardzo są narażone na choroby wywołane przez pasożyty? Danuta Gruszowska, lekarz medycyny rodzinnej i pediatra: Przy zachowaniu podstawowych standardów higienicznych i dopilnowaniu, by dzieci myły rączki po wyjściu z toalety i przed posiłkami, co ubezpiecza malucha przed zakażeniem, jak również jadły tylko umyte owoce i jarzyny - choroby te raczej nie zagrażają dziecku. Na co mamy powinny zwrócić szczególną uwagę, jak rozpoznać objawy, świadczące o tym, że mogły pojawić się u dziecka pasożyty? Niepokojące objawy to powinien ostry ból brzucha, wzdęcia, biegunka, z którą trudno sobie poradzić, bladość, apatia dziecka i brak apetytu, spadek jego wagi. Czasem maluch może skarżyć się na bóle głowy, mieć stany podgorączkowe, może być nadmiernie drażliwy. Z takimi objawami warto zgłosić się do lekarza, który poszuka przyczyny. Jak się przekonać, czy dziecko ma owsiki? Uważna mama może zobaczyć je sama w stolcu malucha. Najpewniejszym sposobem wykrycia owsików jest stwierdzenie jaj pasożytów. Wykonuje się test celofanowy: nakleja się plaster celofanowy w okolicy odbytu dziecka, mocno go przyciska i szybko odkleja, po czym przykleja plaster na szkiełko podstawowe. Jaja pasożytów są widoczne pod mikroskopem. Oczywiście można wykonać badanie kału na pasożyty. Dziecko zakażone owsikami często demonstruje typowe objawy. Jaja owsików są składane przez pasożyta w okolicy odbytu i objawy pojawiają się w fazie namnażania pasożytów. Przedszkolaki gorzej śpią, skarżą się na swędzenie czy pieczenie w okolicy odbytu. Wtedy należy oglądnąć tę część ciała dziecka. Zwykle widać, że skóra jest zmieniona, zaczerwieniona, są nawet przeczosy (ubytek naskórka – mała ranka), czasem można zauważyć też samego owsika. Co zrobić, jeśli istnieje podejrzenie o pasożyty, a badanie kału go nie potwierdza? Lekarz podejmuje leczenie dziecka na podstawie objawów klinicznych. Ja najczęściej stosuję lek przeciwpasożytniczy, syrop Pyrantelum (występuje też w postaci tabletek) albo Vermox. Leki podaje się nie tylko dziecku, ale całej rodzinie. Trzeba tylko odpowiednio przeliczyć ilość podawanego medykamentu w zależności od wagi ciała (10mg/kg wagi) poszczególnych członków rodziny. Syrop zwykle podawany jest jednorazowo na czczo, a leczenie powtarza się po dwóch tygodniach, jeśli objawy nadal nie ustępują. Wynika to z fazy namnażania owsików, trwającej zwykle od 10 –12 dni. Choć choroba nie jest groźna, bezwzględnie należy ją wyleczyć. Podczas terapii konieczne są też wzmożone zabiegi higieniczne, którym musi podlegać cała rodzina mieszkająca z dzieckiem. Najlepiej wygotować bieliznę pościelową, ręczniki itp. W jakiej porze roku najczęściej pojawiają się u dzieci pasożyty? Najczęściej po powrocie z wakacji, kiedy dzieci mają więcej kontaktu z naturą: grzebią w piasku, leżą na trawie, gdzie mogą być jaja pasożytów, albo napiją się wody z niepewnego źródła i zakażą lamblią, która powoduje lambliozę. Co to jest lamblioza? Lamblioza jest pasożytniczą chorobą zakaźną, którą wywołuje Lamblia Intestinalis zwana również Giardia Lamblia. To jest pierwotniak, który żyje w śluzówce jelita cienkiego, czyli w górnym odcinku jelita - w dwunastnicy, może też czasem przebywać w drogach żółciowych i dawać duży dyskomfort brzuszny w postaci wzdęcia czy bólów kolkowych w okolicach pępka i wątroby. Dziecko może mieć okresowe biegunki, gorzej się czuje – jest ospałe i apatyczne, a badanie morfologiczne wykazuje niedobór żelaza. Czy łatwo wykryć Lamblię? Zwykle diagnozujemy bóle brzucha tzn. wykonujemy panel diagnostyczny ( USG brzucha). Jeśli nic nie stwierdzamy, badamy stolec tzw. testem ELISA w celu wykrycia antygenu lamblii. Warto podkreślić, że to badanie nie obciąża dziecka w żaden sposób. Czasem można stwierdzić cysty lambli w badaniu kału na robaki, albo zastosować test immunofluorescencji (też w stolcu). To główne metody diagnostyczne, ale warto podkreślić, że nie mamy wielu zachorowań na lambliozę. Ta choroba może też przebiegać różnorodnie – w postaci ostrej, kiedy dziecko ma ostrą biegunkę i bóle skurczowe brzucha, albo przewlekle – wtedy biegunki powtarzają się okresowo w fazie namnażania pierwotniaka, czasem też przebiega bezobjawowo i następuje samowyleczenie, możliwe przy dużej odporności organizmu dziecka. Lamblioza daje następstwa: wyniki morfologii dziecka są niepokojące, występują zaburzenia wchłaniania – a maluch gorzej się rozwija, czy nawet pojawia się wysypka skórna. Generalnie jednak spotykam się z łagodnym przebiegiem tej choroby. Wysypka skórna może być objawem choroby pasożytniczej? Tak. Nawracające wysypki skórne, które pojawiają się u dzieci i często myślimy, że to jakiś rodzaj alergii, mogą być spowodowane przez pasożyty. Kierując dziecko do poradni alergologicznej zawsze musimy przeprowadzić rutynowo badanie stolca na pasożyty. Pasożyty mogą dawać we krwi podniesiony poziom krwinek kwasochłonnych i wywoływać wysypkę. Robi się wtedy morfologię z rozmazem i bada stolec na pasożyty trzy razy w odstępach kilkudniowych, aby trafić na fazę namnażania się jaj pasożyta.